Zadbane dłonie są naszą wizytówką, a zdrowe paznokcie największą ich ozdobą. Wygląd paznokci jest odzwierciedleniem naszego wieku, wykonywanego zawodu, stanu zdrowia. Paznokcie rąk i stóp zawsze przykuwają uwagę, mówiąc więcej o człowieku niż jego strój czy sposób zachowania.

Zdrowe paznokcie są  przezroczyste i mają zazwyczaj bladoróżowy kolor, dzięki siateczce naczyń krwionośnych znajdujących się pod płytką paznokciową. Są twarde i mocne. Zabezpieczają delikatną skórę palców stanowiąc ich ochronę. Paznokcie to płytka rogowa pokrywająca końce palców rąk i nóg. Zbudowane są z białka zwanego keratyną, lipidów, wody, minerałów, pierwiastków, wapnia oraz sieci naczyń krwionośnych i limfatycznych.

Paznokcie składają się z:

• macierzy zwanej też kieszenią paznokcia, gdzie zachodzą podziały komórko we, które warunkują prawidłowy wzrost
• obrąbka naskórkowego, który chroni przed zakażeniami i infekcjami
• płytki paznokcia zbudowanej z keratyny, gdzie komórki zachodzą na siebie  dachówkowato. Stanowią one martwą część paznokcia, gdyż nie są ukrwione  ani unerwione.
• obłączka , który znajduje się u podstawy płytki i ma kształt półksiężyca
• łożyska, na  którym przesuwa się paznokieć w czasie wzrostu
• brzegu wolnego paznokcia
• wału dookoła paznokciowego, który otacza części  górne oraz boczne paznokcia , zabezpieczając go przed czynnikami zewnętrznymi.

Paznokieć rośnie około 3 milimetrów na tydzień. Grubość natomiast jest uwarunkowana genetycznie. Paznokcie u ręki   mają średnią grubość około 0,5 milimetra  a u stopy są grubsze. Wzrost paznokci uwarunkowany jest w dużej mierze wiekiem ( u dzieci rosną szybciej  u osób starszych wolniej ), odżywianiem, mikrourazami oraz chorobami.

Często nie zdajemy sobie sprawy z tego, jaką funkcję w naszym życiu pełnią  paznokcie. A mianowicie ochraniają opuszki palców przed wszystkimi uszkodzeniami, zwiększają zdolności podnoszenia małych przedmiotów, służą do drapania, szczypania, zwiększają wrażliwość dotykową palców. Ponadto pełnią funkcję estetyczną oraz pomagają w diagnozowaniu chorób układowych i chorób skóry.  Nasze paznokcie będą ozdobą dłoni kiedy będziemy pamiętać, żeby nie obgryzać paznokci, nie używać metalowych pilników, nie wycinać skórek. Wrogami paznokci są również detergenty, gorąca woda, aceton zawarty w zmywaczach do paznokci, płyny do zmywania naczyń i do mycia szyb, urazy mechaniczne, wilgoć, choroby, złe odżywianie. Nie zawsze jesteśmy w stanie dokładnie  określić przyczyny zmian w wyglądzie paznokci, ponieważ w wielu różne czynniki nakładają się na siebie.

Przyczyn deformacji paznokci jest wiele. Defekty kosmetyczne to zaburzenia takie jak:

• bielactwo
• bruzdy poprzeczne
• bruzdy podłużne
• łamliwość
• onycholiza
• zespół żółtych paznokci
• zanikanie płytki paznokcia
• rozwarstwianie płytki paznokcia
• zakłęśnięcie płytki paznokciowej
• przerost płytki paznokcia  - szponowatość

Bielactwo paznokci jest chorobą polegającą na pojawianiu się białych plam na płytce paznokcia. Choroba ta jest znana również pod nazwami :kwitnące paznokcie, bielactwo rzekome, leukonychia. Leczenie polega na ochronie paznokci, stosowaniu diety bogatej w wapń i używaniu właściwych odżywek. Przyczyną wystąpienia przebarwień na paznokciach może być zaburzona przemiana materii, choroby infekcyjne, zatrucia metalami ciężkimi, niedobór białka, niedokrwistość, niewydolność nerek oraz niedobór cynku. Czasami białe plamki na paznokciach nie wskazują na żadne schorzenia, gdyż są skutkiem niewłaściwego odsuwania skórek. W tym przypadku zanikają samoistnie. Trwałe zbielenie paznokci towarzyszy marskości wątroby oraz zespołowi nerczycowemu i związane jest z obniżeniem albumin w surowicy krwi.

Bruzdy poprzeczne zwane też liniami Beau są spowodowane uszkodzeniami korzenia paznokcia. Przyczyna występowania tego defektu tkwi z reguły w diecie, zaburzeniu metabolizmu, przyjmowanych lekach oraz przeżyciach psychicznych. Zmiany te mogą świadczyć o zapaleniu wątroby lub nagromadzeniu toksyn. Jeśli paznokcie odrastają a bruzdy pozostają należy udać się do lekarza.

Pionowe bruzdy na paznokciach są typowe dla osób starszych. Zmiany te częściowo wynikają z mniejszego nawodnienia płytki i macierzy. Wąskie prążki na paznokciach mogą świadczyć o tym, że mamy problem z układem krążenia, zaburzona jest gospodarka hormonalna albo chorujemy na łuszczycę lub łysienie plackowate.

Łamliwość paznokci jest powodowana zbyt małą ilością substancji tłuszczowych albo pierwiastków takich jak: żelazo, krzem, cynk, magnez. Nadmierna kruchość może też być spowodowana zakażeniem grzybicą. Często jest  też objawem dolegliwości takich jak: niedoczynność tarczycy, cukrzycy czy niedożywienia. Przy problemach z łamliwymi paznokciami pomocne będą preparaty zawierające skrzyp polny, pokrzywę lub drożdże oraz jedzenie produktów zawierających galarety, gdyż żelatyna utwardzi łamliwe paznokcie. Bardzo ważne jest, aby jak najczęściej natłuszczać ręce i paznokcie kremem oraz podczas kontaktu z różnymi detergentami nasze ręce były w rękawiczkach.

Onycholiza jest chorobą paznokci, która występuje zarówno u kobiet jak i u mężczyzn w różnym wieku. Charakteryzuje się  ona oddzielaniem się płytki paznokcia od łożyska,  w to miejsce wchodzi powietrze, a wraz z nim różne zabrudzenia. Podpowietrzenie pod płytką paznokciową może mieć kolor biały, żółty, a czasami aż czarny. Zmiany powiększają się  dopóki nie oddzieli się  jedna trzecia paznokcia. Zakażenie paznokci w tym przypadku jest związane z infekcjami bakteryjnymi jak paciorkowce, czy zakażenie grzybami. Najczęściej przyczyną tej choroby są toksyczne czynniki jak benzyna, zmywacze i rozpuszczalniki .Onycholiza jest też wynikiem takich chorób jak łuszczyca, nadczynność lub  niedoczynność  tarczycy, anemii,  czy cukrzycy. Onycholizę powodują  także stany zapalne nerwów, samouszkodzenia, antybiotyki. Paznokcie przy tym defekcie należy  maksymalnie skrócić  oraz unikać wilgoci i brudu.

Zespół  żółtych paznokci może być skutkiem palenia papierosów, używania ciemnych lakierów do malowania paznokci, świadczyć o chorobach takich jak: grzybica paznokcia, zapalenie zatok, zapalenie opłucnej, niewydolności krążenia oraz o problemach z powodu przebytej żółtaczki czy działaniu niektórych leków.

Zanikanie płytki paznokcia jest to proces który przebiega stopniowo. Przeważnie jest skutkiem takich chorób jak łuszczyca paznokcia czy uwarunkowań genetycznych. Płytka paznokcia może też zanikać w wyniku stanów zapalnych.

Rozwarstwianie płytek paznokcia polega na tym, że płytka rozszczepia się na kilka warstw rozpoczynając od brzegu wolnego. Przyczyną mogą być urazy mechaniczne, detergenty oraz choroby nerek. Aby paznokcie rozwarstwione poprawiły swoją kondycję, należy je natłuszczać (kąpiele w ciepłej oliwie) a dłonie zabezpieczać rękawiczkami. W walce z rozwarstwiającymi się paznokciami pomoże odpowiednia dieta, gdyż takim paznokciom brakuje witamin :A, E, H (biotyny ),cynku, białka i witamin z grupy B. Należy jeść dużo świeżych warzyw i owoców ( np. awokado, które jest bombą witaminową),ryb, nabiału, chudego mięsa.

Zaklęśnięcie płytki paznokciowej jest to talerzykowate zagłębienie płytki na paznokciach. Przyczyną tego schorzenia jest brak żelaza lub uwarunkowania  dziedziczne, brak witamin czy mikroelementów.

Nadmierny przerost płytki paznokcia może być nabyty lub wrodzony. Szponowatość jest spowodowana przez stan zapalny, który pojawia się w wyniku urazów mechanicznych, noszenia ciasnego obuwia czy też  właściwej higieny. Schorzenie to towarzyszy również w niektórych przypadkach cukrzycy. Szponowatość może dotyczyć jednego lub kilku paznokci. Przyczyną tej dolegliwości są zaburzenia neurotroficzne lub patologiczne. Objawia się w postaci charakterystycznych paznokci w kształcie baranich rogów. Paznokieć staje się grubszy niż zazwyczaj i zmienia kolor na szarozielony czy ciemnobrunatny i wykrzywia się. Przerost płytki paznokciowej częściej dotyka paznokci stóp u osób starszych .Płytka staje się tak twarda, że nie można praktycznie jej obciąć. Szponowatość leczy się chirurgicznie.

Każda zmiana kształtu paznokci mówi nam wiele o stanie  naszego zdrowia.

• Kiedy paznokcie przybierają kształt szkiełka od zegarka, są okrągłe  i uwypuklone to może świadczyć o zaburzeniu funkcjonowania płuc, wadach wrodzonych serca czy zaburzeniach przewodu pokarmowego.
• Natomiast paznokcie nadmiernie wysklepione na zewnątrz, to sygnał, że serce albo wątroba nie funkcjonuje prawidłowo.
• Gdy zauważymy paznokcie szersze niż dłuższe, to   wówczas możemy spodziewać się ,że chorujemy na dziedziczne choroby serca.
• Krótkie i płaskie paznokcie   sygnalizują o osłabieniu funkcji jajników.
• Bardzo krótkie paznokcie  mogą świadczyć, że mamy dziedziczne obciążenie dróg moczowych.
• Jeżeli mamy długie, wąskie i wysklepione paznokcie najprawdopodobniej pojawią się  problemy z nerkami.

Każdy, kto chce mieć zdrowe i zadbane paznokcie u rąk i stóp powinien właściwie się odżywiać, leczyć współistniejące choroby, nosić odpowiednie obuwie. Ważna jest odpowiednia pielęgnacja i dieta zawierająca białko (mleko, sery, jajka, ryż), wapń (mleko, sery), żelazo (natka pietruszki), krzem (świeże warzywa, owoce),kakao (czekolada gorzka), cynk (kapusta, buraki).Wzbogacenie diety o produkty z witaminą B, która znajduje się w orzechach ziemnych, soczewicy, wątrobie , kalafiorze czy sardynkach  na pewno poprawi wygląd i estetykę paznokci. Jeśli regularnie będziemy nawilżać dłonie, nakładać olej roślinny czy masło klarowane na paznokcie unikniemy wielu chorób  paznokci.