Cukrzyca wiąże się z podwyższoną ilością cukru we krwi. Główną przyczyną jej powstawania są zaburzenia działania insuliny. 

Hormon ten jest odpowiedzialny za poprawne stężenie glukozy we krwi  – gdy przestaje poprawnie działać, w krwi zbiera się nadmiar cukrów, który nieleczony może doprowadzić do uszkodzenia naczyń krwionośnych a w kolejnych etapach postępowania choroby uszkodzenia serca, nerek, płuc czy wzroku.

Jak rozpoznać pierwsze objawy cukrzycy?

1. Pierwszymi objawami cukrzycy jest zmęczenie, senność – czynniki, których powodem może być również stres, za duża ilość pracy. Nie warto jednak ich lekceważyć i udać się na wizytę kontrolną do lekarza.
2. Kolejnymi dolegliwościami z jakimi możemy mieć do czynienia są: brak koncentracji, zwiększony apetyt, wypadanie włosów, nieświeży oddech oraz świąd skóry. Każde z nich może mieć zupełnie inną przyczynę jednak łączy ich wspólny mianownik – cukrzyca.
3. Najbardziej charakterystycznymi objawami cukrzycy jest wielomocz, który objawia się częstym oddawaniem moczu wraz, z którym wydalana jest glukoza. Objaw ten nazywany jest potocznie cukromoczem.
4. Kolejną dolegliwością jest częstsze i w większej ilości przyjmowanie płynów.
5. Najbardziej niebezpiecznym dla osoby chorej będzie niekontrolowany apetyt, którego nie można zaspokoić. Dodatkowym powodem do zmartwienia jest fakt, że osoba chora wraz z wielką ilością przyjmowanych posiłków nie tyje a chudnie. Przyczyną tego zjawiska jest zaburzona praca węglowodanów w organizmie i nieprawidłowo funkcjonujący metabolizm.
6. Częstym objawem cukrzyków jest również drętwienie kończyn i innych części ciała.

Jakie stężenie glukozy we krwi jest normą?

Stężenie glukozy we krwi, osoby zdrowej wynosi od 60 do 99 mg/dl kwi (na czczo), gdy spada poniżej 55 mg/dl dochodzi do hipoglikemii. Osoba, która doznała niedocukrzenia może mieć objawy takie jak: nudności, osłabienie, silne uczucie głodu. Dodatkowo może odczuwać niepokój, drżenie oraz wzrost napięcia mięśniowego i zlewne poty. W przypadku, gdy osoba jest w zaawansowanym stanie hipoglikemii - objawia sie to: zaburzeniami koordynacji ruchowej, drgawkami, sennością, zaburzeniami oddechu oraz krążenia a nawet śpiączką.

W przypadku, gdy ilość glukozy we krwi przekracza normę – mamy do czynienia z hiperglikemią. Zbyt wysoki poziom cukru we krwi u osób chorych może być spowodowany źle kontrolowaną cukrzycą lub niewystarczającą ilością insuliny.

Zalecenia dotyczące prawidłowego postępowania leczniczego w cukrzycy

Sprawdzanie poziomu glukozy we krwi to pierwsze i podstawowe badanie w profilaktyce i diagnostyce cukrzycy. Wynika to z faktu, iż stanowi ono skuteczną metodę określenia, czy poziom glukozy we krwi jest w granicach normy. Wykonanie tego badanie odgrywa szczególnie ważną rolę w przypadku osób, u których występują takie objawy jak pogłębiające się zmęczenie, nadmierne uczucia pragnienia, częste oddawanie moczu, nieuzasadniona utrata wagi, problemy z widzeniem oraz stany zapalne skóry bądź narządów płciowych.

Powyższe objawy mogą świadczyć o nieprawidłowym poziomie cukru we krwi, a badanie glukozy stanowi tu podstawę rozpoznania, czy poziom ten rzeczywiście nie mieści się w wyznaczonych normach. Badanie można wykonać zarówno rano na czczo jak i o każdej innej porze dnia. W przypadku badania na czczo, za nieprawidłowy uznaje się każdy wyniki przekraczający 110 mg%, natomiast gdy wykonywane jest ono w ciągu dnia, wynik nie powinien być wyższy niż 200 mg%. Należy zaznaczyć, iż wynik pomiędzy 110 a 126 mg% nie stanowi podstawy do diagnozy cukrzycy. Jest jednak sygnałem do wykonania reszty badań, które pozwolą potwierdzić bądź wykluczyć chorobę.

Badanie glukozy we krwi odbywa się dwojako. Jeśli badanie poziomu glukozy przeprowadzane jest w laboratorium analitycznym, w celach diagnostycznych, krew pobierana jest z żyły łokciowej. Natomiast w przypadku osoby ze zdiagnozowaną chorobą, poziom cukru musi być regularnie kontrolowany za pomocą glukometru, który umożliwia szybkie pobranie krwi przez nakłucie opuszka palca igłą bądź specjalistycznym nakłuwaczem. Glukometr pozwala cukrzykom na bieżąco kontrolować swój poziom glukozy.

Jednak przed wykonaniem badania krwi należy pamiętać o kilku kwestiach, dzięki którym badanie będzie rzeczywiście wiarygodne. Kategorycznie nie wolno miejsca, które będzie nakłuwane, przemywać alkoholem bądź innymi środkami dezynfekującymi. Zaburzają one bowiem prawidłowy odczyt. Co więcej, myjąc przed nakłuciem ręce, warto pamiętać, aby pomasować opuszek palca. Poprawi to  ukrwienie dłoni.

Pomiaru za pomocą glukometru dokonuje się poprzez szybkie i bezbolesne nakłucie palca. Następnie, kroplę krwi umieszcza się na tzw. polu reaktywny paska testowego. Należy mieć jednak na uwadze, iż kropla ta musi być odpowiednio duża, aby odczyt był prawidłowy. Glukometr odczytuje zmiany zachodzące na pasku, ustala ich wielkość i wyświetla wynik.

Kontrolowanie poziomu glukozy we krwi to podstawa normalnego funkcjonowania osoby chorej na cukrzyce. Dzięki temu można stosunkowo szybko zareagować w przypadku jakiś nieprawidłowości, co ma tu bardzo duże znaczenie.

Po drugie pacjent powinien zmienić swoje upodobania żywieniowe. W zależności od stopnia zaawansowania choroby jest to bardziej lub mniej konieczny wymóg. Można powiedzieć, że pacjent chory na cukrzycę musi, a pacjent zagrożony cukrzycą powinien zmienić sposób odżywiania na dietę cukrzycową. Najlepszą dietą dla cukrzyka jest dieta śródziemnomorska ze znaczącym ograniczeniem cukrów prostych. Przypomnę, że główną ideą tej diety jest obfitość warzyw i owoców, tłuszcze najczęściej występują pod postacią oliwy tłoczonej na zimno o wspaniałych walorach smakowych i właściwościach przeciw miażdżycowych. Podaż białka zapewniają rośliny strączkowe oraz bogactwo ryb i owoców morza.

Po trzecie ograniczenia, którym zostaje pacjent poddany w trakcie leczenia cukrzycy w pierwszym odczuciu mogą wydawać się bardzo uciążliwe. Jednak odpowiednie zaangażowanie lekarzy, farmaceutów i samych pacjentów daje nadzieje na normalne funkcjonowanie w społeczeństwie i rodzinie. Nie należy dopuścić do sytuacji, w której rozwiązaniem problemu jest wykluczenie pacjenta z codziennej aktywności. W aptekach pacjent cukrzycowy jest stałym gościem. Zarówno ze strony farmaceutów jak i pacjentów konieczne jest podążanie za stale zmieniającymi się standardami. Nawet bardzo ogólnie patrząc postęp medycy także w zakresie walki z cukrzycą jest kolosalny i nie da się go nie zauważyć. Sprzęt, którym dysponuje pacjent na co dzień tzn. glukometry, nakłuwacze, wstrzykiwacze są coraz doskonalsze, a zarazem prostsze w obsłudze i pozwalające na dokładniejsze przedstawienie wyników, często dają możliwość multimedialnego przetwarzania i gromadzenia danych. Muszę tutaj zaapelować do pacjentów, aby nie obawiali się wymienić swojego glukometru, czy nakłuwacza na nowszy, ponieważ producenci w miarę udoskonalania sprzętu zazwyczaj także upraszczają jego obsługę. Przełomem w podawaniu insuliny jest pompa insulinowa, która dozuje lek w sposób najbardziej zbliżony do naturalnego wydzielania insuliny w przełożeniu na wysiłek fizyczny. Koszt pompy jest jednak wysoki, a dla pacjentów dorosłych nie jest objęty refundacją. W specjalnych programach mogą ją otrzymać dzieci i ewentualnie kobiety ciężarne, dla których optymalizacja leczenia jest niezbędnym warunkiem prawidłowego rozwoju.

Po czwarte należy pamiętać, że najgroźniejsze skutki cukrzycy występują pod postacią powikłań. Uszkadza ona naczynia krwionośnie zarówno te drobne zapewniające ukrwienie narządów (mikroangiopatia cukrzycowa), jak i duże naczynia tętnicze powodując miażdżycę (makroangiopatia cukrzycowa). Wśród narządów i tkanek najbardziej narażonych na uszkodzenia cukrzycowe należą: narząd wzroku, nerki, nerwy. Miażdżyca naczyń zwiększa ryzyko zawału serca, udaru mózgu oraz szeregu problemów krążeniowych w kończynach dolnych takich jak stopa cukrzycowa, czy choroba zakrzepowa. Powikłania cukrzycy dotyczą także skóry. Występuje tendencja do infekcji bakteryjnych i grzybiczych, owrzodzeń, rany goją się trudno i powoli. Prawdziwym problemem jest planowanie zabiegu chirurgicznego ze względu na trudności w gojeniu ran. Bezpośrednie ryzyko rozwoju powikłań związane jest ze zwiększonym poziomem glukozy we krwi zarówno na czczo jak i glikemii poposiłkowej. Zatem utrzymywanie skutecznej kontroli glikemii chroni przed powstawaniem powikłań i pozwala na odpowiedni komfort życia. Pacjenci cukrzycowi powinni szczególną uwagę zwrócić na pielęgnację i higienę osobistą aby nie narażać się na niebezpieczeństwo infekcji.

Według obecnego stanu wiedzy medycznej należy stwierdzić, że cukrzyca jest chorobą nieuleczalną. To znaczy poza przeszczepem trzustki, wykonywanym jednak niezmiernie rzadko, nie da się metodami leczniczymi wyeliminować przyczyn choroby i cofnąć jej objawów, a w szczególności w sposób stały zatrzymać rozwój groźnych powikłań wyniszczających organizm. Zadaniem dla lekarzy, farmaceutów, a przede wszystkim dla samych pacjentów jest nauczenie się życia z cukrzycą, tak aby jakość i jego długość nie odbiegała od przeciętnych. Wykonanie tego zadania wymaga pewnych ograniczeń, nieustannej edukacji i przede wszystkim regularnej samokontroli.